Veliki broj ljudi čak i do 90% svog vremena provodi u zatvorenim prostorijama. Usled savremenog načina života, koncentracije određenih zagađivača u vazduhu prostorija mogu biti od 2 do 5 puta veće u odnosu na spoljašnju sredinu.
Tokom istorije ljudi su težili da grade sve složenije objekte za stanovanje kako bi se što bolje zaštitili od uslova spoljašnje sredine. Danas veliki broj ljudi većinu vremena provodi upravo u radnim ili stambenim zatvorenim objektima. Međutim, osim zaštite od nepovoljnih uslova spoljašnje sredine, zatvoreni prostori i objekti mogu imati negativan uticaj na ljude. Jedan od razloga za to je i kvalitet vazduha u prostorijama.
Kvalitet vazduha u prostorijama zavisi od velikog broja faktora od kojih su najznačajniji uslovi spoljašnje sredini u kojoj se nalazi objekat, vrste objekta, građevinske karakteristike, ventilacija, sistemi za klimatizaciju, prisustvo nameštaja i drugih uređaja u prostoriji.
U neke od zagađivača vazduha u prostorijama spadaju:
Bioaerosoli – vazduhom prenosivi biološki agenti obuhvataju gljivice, bakterije, viruse, spore, polen, delove insekata, mrtvu kožu, dlake i perje. Posebna pažnja uvek se posvećuje mikroorganizmima s obzirom da su oni izazivači težih oboljenja. Kontaminacija prostorija bioaerosolima može poticati od spoljašnje sredini ili se izvori mogu nalaziti u samoj prostoriji. Vlažna izolacija, tepisi, tapete, pločice, nameštaj, voda koja se zadržava u sistemima za klimatizaciju, ljudi, kućni ljubimci, biljke i insekti samo su neki od potencijalnih unutrašnjih izvora kontaminacije vazduha.
Produkti sagorevanja – obuhvataju ugljen-monoksid, azotne okside, čestice i druga organska jedinjenja. Izvori produkata sagorevanja su sagorevanje drveta, šporete na ugalj i gas, grejače i površine za kuvanje, roštilje, grejanje zasnovano na fosilnim gorivima i izduvni gasovi neodgovarajuće provetrenih gasnih ili uljanih peći i kamina, prenosni generatori i drugo.
Duvanski dim – Duvanskom dimu nisu samo izloženi pušači, jer se disanje u prostoriji sa duvanskim dimom može označiti kao pasivno ili nenamerno pušenje. Duvanski dim se sastoji od mešavine gasova i čestica. Jedna zapaljena cigareta emituje oko 4700 različitih jedinjenja, među kojima se nalaze i toksična i kancerogena jedinjenja.
Formaldehid – je isparljivo organsko jedinjenje. Najčešće dospeva unutar zgrada prilikom prvobitne izgradnje ili renoviranja. Veliki broj građevinskih materijala i proizvoda, kao što su šperploče, drvene daske i obloge, iverica, pluta, neke tkanine, neke vrste izolacije, adhezivi, fiberglas i drugo, u sebi sadrži formaldehid. Može dovesti do iritacije oka, uha, nosa i grla, kašljanja, kijanja, zamora, osipa na koži ili ozbiljnijih alergijskih reakcija.
Isparljiva organska jedinjenja – Neki od najčešćih izvora ovih jedinjenja su boje i farbe, lakovi, benzin, rashladni fluidi, kozmetički i proizvodi za ličnu higijenu, građevinski materijali, organska materija, sredstva za dezinfekciju, sredstva za čišćenje i duvanski dim. Simptomi koji se pripisuju izlaganju isparljivim organskim jedinjenjima obuhvataju respiratorne smetnje, bol u grlu, iritaciju oka, mučninu, pospanost, zamor, glavobolju i slabost.
Prema istraživanju koje je sprovedeno u SAD svake godine medicinski računi koji su rezultat lošeg kvaliteta vazduha u prostorijama iznose oko 1 milijarde dolara, a gubici usled smanjene produktivnosti i odsustva sa radnog mesta idu i do 60 milijardi.
Treba obrati pažnju prilikom projektovanja novih zgrada da se pitanju kvaliteta vazduha posveti adekvatna pažnja. To prvenstveno znači da se primeni kvalitetna i efikasna ventilacija. Međutim, za postojeće objekte i u situaciji kad se planirani objekat nalazi u zoni sa visokim zagađenjem spoljašnjeg vazduha potrebno je primeniti neku vrstu filtracije i prečišćavanja unutrašnjeg vazduha. Takođe, treba gledati da se što više smanji broj izvora zagađivača vazduha u prostorijama, ili alternativno da se smanje emisije zagađivača. Na primer, elektronske cigarete kod kojih nema sagorevanja emituju manju količinu i daleko manje vrsta zagađivača nekog kada imamo klasični duvanski dim kao izvor zagađenja vazduha u prostorijama.
